Deprem, öbür doğal afetler, beklenmedik vakitlerde yaşanan olayların şahıslarda travmaya yol açabildiğini kaydeden uzmanlar, ekseriyetle erkeklerin, toplum içerisinde genel kabul görmüş cinsiyet rolleri nedeni ile yaşadıkları travmaları görmezden gelmeye eğilimli olduğunu belirtiyor.

Erkek bireylerin daha güçlü görünmeye ve daha itidalli durmaya ihtimam gösterdiğini kaydeden Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, bu durumun da kişinin yaşadığı travmayı bastırmasına sebep olduğunu söyledi. Çekin, “Her ne kadar travmatik ömür sonrası, bayanların dayanak müracaatları fazla üzere görünse de erkeklerin daha örtülü bir travmatik süreçten geçtikleri düşünülmektedir” diye konuştu.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, zelzele travmasının bayan ve erkek üzerinde farklı tesirler oluşturabileceğini söyledi. Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, travmanın “Ölüm tehdidinin bulunduğu ya da bir mevtle sonuçlanan, beklenmedik-ani gelişen ve fizikî, toplumsal, ruhsal ve yaşamsal bütünlüğe yönelik bir tehdit ortaya çıkaran olaylar bütünü” olarak tanımlandığını söyledi. 

Travma bireyin baş etme sistemlerini olumsuz etkiliyor

Travmanın, bireyin ahenk sağlayan baş etme düzeneklerini olumsuz tarafta etkilediğini tabir eden Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, şiddetin tüm alt alanları olmakla bir arada bilhassa cinsel şiddet, fizikî yaralanma ya da mevt olaylarını direkt ya da dolaylı olarak örneğin bir diğer kişinin yaşantılamasına şahit olmak, bir yakınının başına geldiğini öğrenmek üzere deneyimlemenin psikiyatri alanında travmatik tecrübe olarak isimlendirildiğini söyledi. 

Travmalar farklı yansılara neden oluyor

Travmaların farklı reaksiyonlara neden olabileceğini söz eden Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, “Kişinin ruhsal baş etme sistemlerini son derece olumsuz etkileyen travmatik tecrübelerin, vakitsiz gerçekleşmesi ve mevtle sonuçlanması noktasına kadar götürebilmesi bu olumsuz tesirlerin ana nedenlerinden bazılarıdır. Bu üslup yıkıcı sonuçlara sebep olan travmalar telaş, geri çekilme, kaygı ve kaçınma reaksiyonlarına neden olur. Travmaya dair algıların birçoğu travmanın daha çok fizikî yaralar oluşturması tarafındadır. Lakin travmaların şahsa nazaran değişmekle birlikte cinsiyetlere nazaran de vakit zaman farklılık gösterdiği noktalar olmaktadır.” diye konuştu.

Doğal afetler sonunda duygusal meseleler ortaya çıkabilir

Doğal afetlerin insanoğlunun var olduğu günden beri kaygılarının temeli olduğunu söz eden Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, “Ani ve öngörülemez oluşu, beşerler üzerinde büyük tesirler bırakabilmektedir. Bu tipten bir doğal afet felaketine maruz kalan kimi bireylerde, fizikî bir yaralanma olmasa da duygusal açıdan birtakım problemler ortaya çıkabilir. Ülkemiz bilhassa zelzele bölgesi olması sebebi ile yaşanan büyük sarsıntılar sonrası şahıslarda çeşitli yansılar ortaya çıkmaktadır. Doğal ki bu çeşitli yansılar şahıstan bireye değişiklik göstermektedir. Aslında gelişen reaksiyonlar büsbütün olağandır  ve  bu reaksiyonların neler olduğunu bilmemiz, olayın ruhsal tesirlerinden daha çabuk kurtulmamıza yardımcı olmaktadır.” dedi.

Süreç uzayınca sıkıntılar ortaya çıkabilir 

Çoğu vakit zelzelenin kendisi meseleymiş üzere görünse de aslında daha çok içeriğindeki belirsizliğin bireyde kaygı oluşturduğuna dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, “Deprem üzere ağır sonuçlara yol açan afetlerde, süreci olağan seyrinde götüren bireyler birkaç hafta içinde yeni duruma alışıp gündelik hayatlarına devam ederken; birtakım bireyler için bu sürecin uzaması Akut Gerilim Bozukluğu’na yahut Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu’na yol açabilmektedir.” diye konuştu.

Erkekler travmayı bastırabiliyor

Bu üslup durumlarda ekseriyetle erkeklerin, toplum içerisinde genel kabul görmüş cinsiyet rolleri nedeni ile yaşadıkları travmaları görmezden gelmeye eğilimli olduğunu söz eden Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, “Bir çatı misali anne ve çocuk ortasında bir inanç alanı varken baba figürü, hepsini kapsayan bir itimat alanı oluşturmayı amaçlar. Bu gerek toplumsal cinsiyet rolleri gerek ise insan tabiatı açısından bu halde devam eder. Dolayısı ile erkek bireyler daha güçlü görünmeye ve daha itidalli durmaya ihtimam göstermektedirler. Bu durum da kişinin yaşadığı travmayı bastırmasına sebep olmaktadır. Her ne kadar travmatik ömür sonrası, bayanların takviye müracaatları fazla üzere görünse de erkeklerin daha örtülü bir travmatik süreçten geçtikleri düşünülmektedir.” diye konuştu.

İlk etapta inançlı alan oluşturma önemli

Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, zelzele sonucu travmatize olan bireyler için bilhassa birinci günlerinde yıkıma, enkazlara, can kayıplarına ya da yakınlarından haber alamama üzere durumlara şahit olan bireyler için birinci etapta inançlı bir alan oluşturma ve yakınları ile bağlantıya geçmelerini sağlamanın çok büyük ehemmiyet taşıdığını söyledi.

Hemen terapi yapılmaz

Başlangıçta bireylere terapi yapılıyor üzere bir algı oluşmasının yanlış olduğunu vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, “Çünkü birinci olarak bu bireylerin kendilerini inançta hissetmeleri ve temel gereksinimlerini karşılayabiliyor olmalarını sağlamamız gerekmektedir. Daha çok birlik ve beraberlik hislerini depremzedelerle paylaşmak mana taşımaktadır.” dedi. 

Travma terapilerinde hafıza silinmez

Bu hususun zelzele dışındaki travmatik yaşantılarda da geçerliliğini koruduğunu söz eden Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, “Yani öncelik hastaya inançlı alan oluşturmaktır. Sonrasında ise hislerini anlamaya yönelik terapötik münasebet üzerinden görüşmeler planlamak gerekmektedir. Travma terapileri mutlaka berbat yaşantıları hafızadan silmek ya da unutturmak üzere düşünülmemelidir. Travma odaklı terapilerde duygusal işlemleme sürecine dayanak sağlanır ve böylelikle kişi gerçekliğe daha şuurlu bir yaklaşım içerisinde olur. Şayet tüm terapötik süreçlere karşın travmatik hayat kişinin fonksiyonelliğini besbelli seviyede bozuyor ise bir psikiyatrist dayanağına yönlendirilme yapılmalıdır.” diye konuştu.

 

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı